Ateşkes

Gerçek bir olaydan uyarlanmış, hayli ilginç, oldukça başarılı ve çok etkili bir "barış filmi"...

IMDB: 7,7
Allmovie: 3,5 yıldız
Metacritic: % 70
Manalı Filmler: 9,0

Herhangi bir savaş filmi değil bu, savaşı sorgulayan, sorgulatan bir eser… İlle de etiketlemek gerekiyorsa, “barış filmi” demek daha uygun olur.

Çünkü “Joyeux Noël / Ateşkes”, 1. Dünya Savaşı sırasında yaşanmış bir ateşkesi konu ediniyor, o bir günü süresiz barışa çevirmeye çalışan askerlere odaklanıyor.

Üç ayrı milletin askerleri aynı alanda, aynı amaçla toplanmışlardır. O zamanlar “Büyük Savaş” denen 1. Dünya Savaşı, bitmez tükenmez siper çatışmalarıyla sürmektedir, binlerce perişan asker kan ve çamur dolu çukurlarda hayatta kalmaya çalışmaktadır. En fazla 20-30 metre mesafede üç siperde İskoç, Fransız ve Alman askerler bulunmaktadır, kimse kayda değer bir üstünlük sağlayamaz, savaş kilitlenmiştir… Alman tenor Benno Fürmann da askere alınmıştır. Eşi Anna, Noel şerefine bir resital düzenlenmesi için yetkililerden izin alır, etkinlik bitince eşiyle birlikte siperlere gider. Benno birlikte çarpıştığı arkadaşlarına şarkı söylerken siperler arasındaki (bizde “tarafsız” deniyor ama aslında İngilizce “no man’s land” karşılığı daha uygun) sahipsiz bölgeye çıkar, kimse ateş etmeyince herkes o alana doluşur, sürpriz ateşkes kendiliğinden başlamış olur.

Carion o geceyi ve devamında gelişen olayları hümanist bir yaklaşımla ele alıyor. Kendiliğinden gelişen ateşkesin, üst rütbeli subaylar ve siyasiler tarafından neden ve nasıl bitirildiğini gösteriyor. Tavrı çok net, tarafı belli: Savaş karşıtı, aslında savaşmaya hiç de arzulu olmayan sıradan insanlardan, gerektiğince mecburen siperlere doluşan “sokaktaki adam”dan yana. Filmin çok etkili açılış sekansında gösterdiği gibi, devletler o sıradan vatandaşların zihnini daha ilkokul sıralarında düşmanca fikirlerle dolduruyor, körpe yüreklere zalim duygular ekiyorlar. Devletlerin çıkarları olmasa, aslında kimse kimseye düşman olmayacak, kimse kimseyi öldürmeye çalışmayacak…

“Ateşkes” her öğesiyle çok başarılı bir film. Ayrıca gerçek bir olaydan nasıl uyarlama yapılacağına dair ilginç veriler de sunuyor. Meraklısına, DVD’de yer alan çıkartılmış sahneleri de mutlaka izlemesini ve filmi o ateşkes gününü konu alan belgeselle birlikte incelemesini öneririm.

Ödülleri:
En İyi Yabancı Film dalında Altın Küre ve Oskar adayı
Ayrıca 2 ödül, 8 adaylık

Seçme replikler:
Afiş sloganı: Düşmansız savaş olamaz.

General (Anna’yla resital konusunu görüşürken, kocasını kastederek): Onu sadece bir gece görebileceksiniz. Ne manası var ki bunun?
Anna: Bir geceden fazlası olacak. Bizim dakikalarımız sizinkilerden uzun.

Alman Teğmen Horstmayer: Karınızın durumunu dün gece öğrendim. İsterseniz ona mektubunuzu ulaştırabilirim.
Fransız Teğmen Audebert: Bunu neden yapasınız ki? Yakalanırsanız…
Horstmayer (sözünü keser): Bir mektup savaşı kazanmamızı engellemez. Hem Paris’i aldığımızda ve savaş bittiğinde, bize Rue Vavin’de bir içki ısmarlarsın.
Audebert: Bir içki içmek için Paris’i işgal etmenize gerek yok.

Horstmayer (Audebert ve adamlarına): Topçumuz on dakika sonra siperlerinizi bombalamaya başlayacak. Bizim siperlere gelin, korunursunuz.

Meraklısına:
1. Dünya Savaşı sırasında bir başka ateşkes, Türk ve Anzak askerleri arasında yaşanmış, oluşan dostluk ve sevgi ortamı savaşın kaderini değiştirmiş, bugün de devam eden Anzak Günü kutlamalarına zemin oluşturmuştu. Ancak o olayın filmi henüz çekilmedi (Ünlü Peter Weir yapıtı “Gallipolli / Gelibolu” sadece Anzak cephesini işler ve ateşkese hiç değinmez).

Happy Christmas / Joyeux Noël / Ateşkes
Senaryo ve yönetim: Christian Carion
Yapımcılar: Christophe Rossignon, Kate Ogborn, Patrick Quinet
Oyuncular: Diane Kruger (Anna Sörensen), Natalie Dessay (Anna'nın şarkılarında vokal), Benno Fürmann (Nikolaus Sprink), Rolando Villazón (Nikolaus'un şarkılarında vokal), Guillaume Canet (Audebert), Gary Lewis (Palmer), Dany Boon (Ponchel), Daniel Brühl (Horstmayer)
2009 Fransa, Almanya, İngiltere, Belçika, Romanya ortak yapımı, 116 dakika.
Gösterim tarihi: 7 Nisan 2006
DVD firması: Bir Film / Palermo